Iha sorumutu ida ne’e, ita sei ko’alia kona-ba Filózofu Natureza Terseiru, mak Anaximenes. Sira nain rua seluk fo sai uluk ona iha blogu ho títulu:” Filózofu Antigu Primeiru: Tales hosi Mileto” no “Filózofu Antigu Segundu: Anaximandro hosi Mileto’’. Sira nain-tolu nu’udar Filózofu Primeiru ne’ebé mai hosi sidadi rai ida de'it, Mileto. Ne’e duni nu’udar mestre no alunu, sira nia ideia sempre iha influénsia malu. No alunu dezenvolve nia ideia haktuir ba sa mak nia mestre hanorin ona. Tuir mai ita haré sa mak Anaximenes sei hanorin ba ita.
Anaximenes moris iha Mileto, maizumenus iha tinan 570 to’o 526 AK=Antes Kristu). Nia hanorin katak buat hotu-hotu mai hosi ‘’anin” ou ‘’maho-be’en”. Nu’udar ema ne’ebé aprende hosi nia maun Tales, serteza katak nia hatene Tales nia teoria kona-ba be’e. Maibé be’e mai hosi ne’ebé? Anaximenes hanoin katak be’e mak anin ne’ebé transforma-an ba buat to’os ida hanesan be’e, ne’ebé bele kaer no haré. Ita hatene katak wain-hira udan tau-rai, signifika be’e buti-buti-naklosu sai hosi anin mai. Wain-hira be’e buti halo maka’as liu tan mak nia transforma-an ba rai. Dala ruma nia haré oin-sa rai no henek (rai-henek) ne’ebé buti-an sai hosi zelu ne’ebé nabe’en. Nia mós konsidera katak ahi mak anin ne’ebé kmo’ok liu ona. Tanba ne’e tuir Anaximenes anin mak elementu tolu ne’e: rai, be’e no ahi ninia oríjen.
La seluk liu wain-hira dehan katak be’e nu’udar rezultadu hosi rai. Dala ruma Anaximenes hanoin katak rai, anin no ahi nu’udar buat tolu ne’ebé presiza duni atu kria eh hamosu buat moris hotu-hotu (vida) ne’ebé iha. Maibé nia dehan katak buat hotu-hotu mai hosi anin eh maho be’en. Hanesan ho Tales nia mós hanoin no fiar katak iha elementu eh ezisténsia (iha/been--inglés) ida nu’udar buat hotu-hotu nia hun no inan, ne’ebé hosi nia akontese transformasaun naturál hotu-hotu.
Ida ne’e mak Filózofu Natureza nain tolu - hosi Mileto - nia hanorin kona-ba buat hotu-hotu ninia oríjen. Sira nia observasaun no reflesaun nu’udar baze ida ba filózofu sira tuir mai kaer fali nu’udar matéria prima ida hosi hahú hahusuk kona-ba prosesu naturál no ezizténsia hotu ne’ebé izisti iha universu. Oin-sa ita nia observasaun no reflesaun kona-ba ita nia moris no buat moris sira seluk ne’ebé suporta malu iha iha universu ida ne’e? Ita aseita ou la’e, sa mak ema nain-tolu iha leten hanoin, sira nia hanorin to’o ohin loron influénsia mós ita hotu nia koinesimentu. Paz e Bem!
Comments
Post a Comment