FILOZOFIA TETUN

            Filozofia Nia Objetu             Filozofia nia objetu fahe ba rua, objetu materi á l no objetu formál             Objetu materi ál             Objetu materiál filozofia nian mak buat hotu nebé sai problema, nebé filózofu sira bele foti ka levanta nudar problema. Kampu servisu, knar filozofia nian luan tebetebes, katak: “nia abranje, kobre ko i ñesimentu umanu tomak no buat iha hotu nebé ema hakarak hatene”. Bazeia ba isplikasaun ne’e, ita bele defini objetu materiál filozofia nian ba parte importanti boot tolu:             * Maromak nia realidade             * Natureza nia realidadi             * Ema nia realidadi.             Objetu form ál             Objetu formál filozofia esforsu hotu hodi buka informasaun ho radikál (klean liu, tó ba abut laran) konaba objetu materiál filozofia nian. Nebé, objetu form á l filozofia nian laiha seluk, nia buka informasaun nebé klean nakait ho objetu materiál filozofia: Buat tomak neb

            FILOZOFIA TETUN - Etimolójikamente, terminolojia “filozofia” nebé hanesan ho liafuan philosophy (Inglés), filosofia (portugués) no filsafat (Indonésia) nebé sira nia orijen mai husi lian Grésia, katak: philosophia. Liafuan philosophia mai husi liafuan rua ne’e: philos no sophia . Liafuan philos katak domin (amor/love) ou belun-kamarada, no sophia katak fohok, neon-nain, matenek (fuan nian), sabedoria (wisdom) . Tanba ne’e etimolójikamente liafuan filozofia katak “hadomi-matenek” (love of wisdom) , ou matenek nia belun , hadomi siénsia, siénsia nia belun .             Tuir istória liafuan ka terminolojia philosophia primeiravez Pitágoras (± Sekulu 6 AC) mak uza. Wain-hira ema hato pergunta ba nia, “Ita boot mos nudar ema matenek ida ka?” Ho haraik-an Pitágoras hatan: “ Hau ne’e ema philosophos deit”. Signifika: Nia ema nebé madomik, amador matenek nian (Lover of wisdom) . Ou iha fontes seluk, Pitágoras hatan: “Hau hanesan deit ema nebé hadomi maten